Kolegiata w Bieczu i jej bogate wyposażenie są nierozerwalnie związane z dziejami miasta i życiem jego mieszkańców. Na wyposażenie wnętrza złożyły się trzy epoki: gotyk, renesans i barok. Wnętrze Kolegiaty jest przestronne i jasne. Ściany są otynkowane, pomalowane na biało. Świątynia ma długość prawie pięćdziesięciu metrów, szerokość prawie trzydziestu, a wysokość w najwyższym miejscu - osiemnastu metrów. Składa się z nawy głównej, dwóch naw bocznych, ośmiu kaplic oraz prezbiterium, dawnego skarbca i zakrystii. Po prawej i lewej stronie od nawy głównej ciągną się nawy boczne. W nawach bocznych znajdują się wejścia do kaplic, po cztery z każdej strony.

Nawa główna

Nawa główna posiada tak zwane sklepienie sieciowe. Jest ono wygięte w łuk. Wzmacniają je kamienne żebra. To krzyżujące się wypukłe pasy. Całość konstrukcji podtrzymuje osiem potężnych filarów z cegły pokrytej okładziną kamienną. Oddzielają nawę główną od bocznych, po cztery z każdej strony. Są wysokie na około osiemnaście metrów.

Chór muzyczny z organami

Nad głównym wejściem od strony zachodniej znajduje się drewniany chór muzyczny z organami. Umieszczono go sześć metrów nad posadzką. Ma szerokość trzy metry. Organy składają się z dwóch części, tak zwanych szaf organowych. Łączy je pozioma belka. Na jej środku umieszczono figurę anioła trzymającego lutnię. Organy pochodzą z tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego ósmego roku.

Drewniane stalle

Pod chórem, po obu stronach drzwi znajdują się drewniane stalle. Są to ławki bogato zdobione rzeźbiarsko i malarsko. Poprzedzielane są drewnianymi podłokietnikami na pojedyncze siedziska. Nad stallami znajduje się drewniany baldachim. Pochodzą z piętnastego i szesnastego wieku.

Ambona

Po południowej stronie nawy głównej, przed prezbiterium znajduje się siedemnastowieczna ambona. Jest ona dobudowana do filaru podtrzymującego sklepienie. Prowadzą do niej schody z ozdobną poręczą. Zbudowana jest z drewna. Zdobią ją niewielkie złocone figurki czterech ewangelistów, Michała Archanioła, aniołów oraz wzory kwiatowe.

Belka tęczowa

Nad wejściem do prezbiterium umieszczona została belka tęczowa z tysiąc czterysta osiemdziesiątego ósmego roku. Znajduje się na niej siedem figur: na środku Chrystus na krzyżu, po prawej święta Maria Magdalena, święty Jan i łotr na krzyżu, po lewej: Matka Boża, Longinus oraz łotr na krzyżu.

Prezbiterium

Prezbiterium jest długie na dziewiętnaście metrów, szerokie na dziesięć, a wysokie na piętnaście. Sklepienie pokrywają malowidła. Przedstawiają ponad dwadzieścia postaci historycznych związanych z Polską i Bieczem między innymi świętą Kingę, świętą Jadwigę i Władysława Jagiełło, biskupa Marcina Kromera. Ukazują symbole religijne, postaci aniołów oraz motywy roślinne. Malowidła są bardzo żywe dzięki zastosowaniu intensywnych kolorów czerwonego, granatowego, zielonego i żółtego. Polichromię wykonał Włodzimierz Tetmajer w tysiąc dziewięćset piątym roku.

Ołtarz główny

W centralnej części prezbiterium znajduje się monumentalny ołtarz główny. Wykonali go stolarze i rzeźbiarze bieccy na przełomie szesnastego i siedemnastego wieku. Nastawa w kolegiacie w Bieczu zawiera dziewiętnaście figur, dwanaście płaskorzeźb, jeden obraz, czworo drzwi pokrytych malowidłami i dziesięć kolumn. Jest monumentalna. Przykuwa uwagę ilością elementów i zdobień. Dominuje kolor złoty. Płaskorzeźby, figury i malowidła pokryto także kolorem zielonym, czerwonym i niebieskim.

Stalle w prezbiterium

Wzdłuż południowej i północnej ściany prezbiterium rozciągają się drewniane stalle z początku siedemnastego wieku. Ławki po stronie północnej są bogato zdobione rzeźbionymi postaciami ludzi, orłów i popiersiami koni. Od siedzisk w górę rozciągają się tak zwane zaplecki. To drewniane oparcia, z których wyrastają rzeźbione postaci świętych. Dominują kolory: złoty, srebrny, zielony, pomarańczowy. Po stronie południowej stalle ozdobione są rzeźbami czterech ewangelistów oraz świętych i Doktorów kościoła. Dominuje kolor złoty i zielony.

Nawy boczne

Nawy boczne są tej samej wysokości, co nawa główna. Są jednak o połowę węższe. Ściany wschodnie naw ozdobione są ołtarzami oraz pomnikami grobowymi.

Kaplice

W bocznych nawach znajdują się wejścia do kaplic. W każdej kaplicy umieszczono ołtarz oraz namalowany obraz stacji drogi krzyżowej. Okna w kaplicach wypełniają rozmaite witraże z postaciami świętych i motywy roślinne. Jedynie w kaplicy Kromerowskiej nie ma okna.

Na ścianie północnej, zaczynając od wejścia głównego znajdują się kaplice: Kromerowska, świętego Antoniego z Padwy, Matki Boskiej Gromnicznej oraz  świętego Michała Archanioła i świętej Katarzyny. Na ścianie południowej, idąc od od wejścia głównego, znajdują się kaplice: świętego Józefa, świętej Tekli, świętego Jana Kantego oraz rodów Ligęzów, Bonarów i Wielopolskich.

tekst: Anna Franik

konsultacja dostępności: Regina Mynarska, Dawid Górny (Fundacja Pełni Kultury)

konsultacja merytoryczna: Damian Nowak (Muzeum Ziemi Bieckiej)

czas powstania: lipiec 2022 roku

Tekst zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu “Biecz – zobaczyć miasto Marcina Kromera. Udostępnienie kultury osobom z niepełnosprawnością wzroku”.