Ołtarz główny w kościele świętej Anny w Bieczu

Ołtarz główny poświęcony jest Annie, patronce kościoła. Wykonano go w całości z drewna. Składa się z blatu stołu ołtarzowego zwanego mensą; tabernakulum, czyli zdobionej szafki na hostie; nastawy ołtarzowej, czyli ozdobnej konstrukcji ustawionej za stołem. Jest wysoki na około osiem metrów i szeroki na około sześć i pół metra. Nastawa ołtarzowa jest proporcjonalna i symetryczna. Drewno w większości pomalowano na granatowo. Zdobienia - na kremowo.

Nastawa zawiera rzeźbę Chrystusa na krzyżu, dwa obrazy, dwa witraże, dwie kolumny, dwa płaskie filary i dwoje drzwi pokrytych polichromią. Mensa znajduje się w centrum prezbiterium. Na jej środku stoi tabernakulum.

Po prawej i po lewej stronie mensy umieszczono dwoje drzwi do chóru zakonnego. Namalowano na nich sceny. Na lewych Dawida grającego na harfie, na prawych - faryzeusza z celnikiem.

W centralnej części nastawy umieszczono drewnianą rzeźbę między kolumnami i filarami. Przedstawia ona Chrystusa na krzyżu na tle obrazu. Namalowano na nim Matkę Boską Bolesną i świętego Jana Apostoła stojących pod krzyżem.

Ciało Chrystusa jest blade, wychudzone i nagie. Jedynie biodra osłania biała tkanina. Na klatce piersiowej wyraźnie rysują się żebra. Na rozciągniętych rękach zaznaczają się linie naprężonych mięśni i ścięgien. Prawa i lewa dłoń zostały przybite gwoździami do poziomej belki krzyża. Stopy przybito do pionowej belki gwoździami. Z ran wypływa krew. Głowa Mesjasza jest lekko przechylona w stronę prawego ramienia, tym samym w stronę Matki Boskiej. Rzeźbione pukle długich włosów i brody mają kolor czarny. Głowę rani złocona korona cierniowa. Chrystus patrzy w górę. Na jego twarzy maluje się cierpienie.

Matka Boska nosi czerwoną suknię. Jej plecy i głowę okrywa niebieska chusta i płaszcz. Twarz okalają pukle brązowych włosów. Ręce trzyma złożone na wysokości serca. Jej smutna twarz jest blada.

Święty Jan Apostoł stoi po lewej stronie Chrystusa. Zwrócony jest do nas lewym bokiem. Nosi zieloną szatę oraz czerwony płaszcz. Nad krzyżem kłębią się różowe chmury. Obraz umieszczony został w kremowo -niebieskiej ramie zwieńczonej półkoliście.

Obydwa boki nastawy zdobią barwne witraże. Na witrażu po lewej przedstawiono  świętego Franciszka, po prawej - świętego Antoniego z Padwy. Święty Franciszek klęczy przed Chrystusem w czerwonej szacie. Chrystus wznosi się do nieba na niebieskich skrzydłach. Święty Antoni klęczy  zwrócony w nasze lewo przed Dzieciątkiem Jezus stojącym na błękitnym obłoku. Nosi brązowy habit. Pod postaciami świętych zielenią się liście. Pośród nich na wstęgach znajdują się napisy z ich imionami. Witraże wykonała znana firma Żeleńskich w Krakowie w tysiąc dziewięćset ósmym roku według projektu Stanisława Matejki, bratanka Jana Matejki.

W  zwieńczeniu nastawy umieszczono obraz ukazujący świętą Annę, Marię jako dziewczynkę oraz świętego Joachima. Anna siedzi na wprost nas, na krześle przy stole. Nosi zieloną suknię i pomarańczowy płaszcz oraz sandały z rzemykami. Maria w białej sukience siedzi przytulona do niej. Czyta książkę rozłożoną na kolanach Anny. Wokół głów Anny i Marii rozświetlone nimby. To otoczki, które malowane są wokół głów postaci boskich lub świętych. Zza oparcia krzesła wyłania się od ramion w górę stojący święty Joachim z długą siwą brodą. W głębi - okno z widokiem na niebo i drzewa.

Nad obrazem, sam szczyt nastawy wieńczy rzeźba Ducha Świętego w postaci białej gołębicy otoczonej złotymi promieniami.

tekst: Anna Franik

konsultacja dostępności: Regina Mynarska, Dawid Górny (Fundacja Pełni Kultury)

konsultacja merytoryczna: Damian Nowak (Muzeum Ziemi Bieckiej)

czas powstania: sierpień 2022 roku

Tekst zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu “Biecz – zobaczyć miasto Marcina Kromera. Udostępnienie kultury osobom z niepełnosprawnością wzroku”.