Kraków Baszta Pasamoników

Baszta Pasamoników to jeden z elementów średniowiecznych murów i budowli obronnych Krakowa. Znajduje się przy początku ulicy Pijarów, przy skrzyżowaniu z ulicą Szpitalną. Jej początki sięgają pierwszej połowy XIV wieku. W drugiej połowie XV wieku została rozbudowana. Nazwa pochodzi od cechu rzemieślników – pasamoników. Wytwarzali oni ozdoby do strojów. Do tego cechu należał obowiązek obrony baszty w razie oblężenia. Budowlę wzniesiono w stylu gotyckim. Ma 31 metrów wysokości. Jej najstarsza część - podstawa, została wzniesiona na planie kwadratu o boku siedem i pół metra. Do budowy użyto nieregularnych, jasnych kamieni. Stanowią one sześć metrów wysokości baszty. Powyżej znajduje się dobudowana później część ceglana o półokrągłym kształcie. Cegły są w zdecydowanej większości czerwone, niektóre – ciemnoszare. Prosta ściana wznosi się od strony ulicy Pijarów. Część półokrągła – od strony Plant. Baszta zakończona jest spiczastym stromym dachem z ceglastych dachówek. Jego szczyt wieńczy smukła wieżyczka z metalową chorągiewką.

Wejście do baszty znajduje się w ścianie od strony ulicy Pijarów. Tutaj linia styku kamiennej i ceglanej części jest nieregularna. Do wnętrza prowadzi wysoka na cztery i pół metra brama zakończona półokrągłym łukiem. Zamyka ją żelazna krata. Na wysokości trzynastu metrów znajduje się prostokątne, kamienne okienko.  Prawie dwa metry nad nim umieszczono dwie ozdobne płytkie wnęki. Wyglądają one jak zamurowane okna, zwieńczone łukami. Powyżej, tuż pod linią dachu, ulokowano na przemian dwa okienka strzelnicze i trzy półokrągłe wnęki.

Początek półokrągłej części baszty od strony wschodniej, czyli od strony ulicy Szpitalnej, wspiera kamienna przypora. Ma taką wysokość, jak kamienna podstawa, czyli sześć metrów. Przy górnej krawędzi przypory, w ceglanym murze znajdują się niewielkie drzwi.

W półokrągłej części baszty umieszczono cztery otwory strzelnicze. Szczytowy odcinek baszty okala część wystająca poza obręb zasadniczego muru, czyli tak zwana machikuła. Podpiera ją dwadzieścia dziewięć kamiennych wsporników. W dolnej części ściany machikuły ciągnie się pas dekoracyjnych, półokrągłych wnęk. Powyżej, blisko krawędzi dachu znajduje się siedem okienek strzelniczych.

Szare cegły na ścianach baszty zostały wmurowane tak, że tworzą wzór ukośnych linii.