Pomnik żołnierzy Polski Walczącej autorstwa Bolesława Chromego

Lokalizacja: Bulwar Czerwieński, róg ulicy Powiśle i ulicy Zwierzynieckiej

Materiał: brąz

Rok powstania: 1992

Wymiary: średnica kompozycji – około czterech metrów; wysokość – około siedmiu metrów

Pomnik stanowią figury trzech potężnych orłów z rozpostartymi skrzydłami oraz sześcioboczny postument. Metal, z którego wykonano rzeźbę jest czarny. Gdzieniegdzie pokrywa go zielony nalot. Rozpostarte skrzydła orłów ułożone są pionowo. Mają rozpiętość około siedmiu metrów. Wyprężone głowy i tułowie orłów ułożone są poziomo względem ziemi. Tworzą nieregularny pierścień. Czubki skrzydeł skierowanych w górę stykają się ze sobą. Skrzydła skierowane w dół oddalają się od siebie. Sylwetki orłów tworzą coś w rodzaju ogromnego, spiczastego namiotu.

Przy ziemi ma on średnicę około czterech metrów. Pióra skrzydeł są długie, ostro zakończone, rozcapierzone. Te, które unoszą się w górę, niejako wbijają się w niebo. Te, które zwrócone są w dół, kończą się około pół metra nad ziemią. Pośrodku  umownego namiotu tworzonego przez skrzydła, głowy i tułowia orłów stoi sześcioboczny postument. Jest wysoki na około jeden metr. Jego boki mają około siedemdziesięciu centymetrów. Postument wsparty jest na czterech krótkich nogach. Na dwóch bokach znajduje się wypukły znak Polski Walczącej. To duża litera Pe połączona z literą Wu. Ramiona litery Wu kończą groty strzał. Na jednym z boków postumentu umieszczono napis złożony z wypukłych liter. Głosi on: „Żołnierzom Polski Walczącej poległym na wszystkich frontach II wojny światowej”. Na kolejnym boku napis głosi: „Bohaterom Armii Krajowej.” Na trzecim boku: “Żołnierzom Rzeczpospolitej Polskiej straconym prześladowanym zmarłym w czasach terroru hitlerowskiego i stalinowskiego”. Na blacie postumentu, który sprawia też wrażenie ołtarza, znajduje się wybrzuszenie wysokie na około trzydzieści centymetrów. Jest ono umieszczone pośrodku. Ma ostre krawędzie. Przypomina kształtem wulkan. Można też pomyśleć, że jakiś ładunek wybuchł wewnątrz postumentu i przebił jego powierzchnię. Wokół wybrzuszenia ulokowano trzy otwory z kratką. Mają one średnicę około dwudziestu centymetrów. Przy jednej z krawędzi blatu znajduje się napis stworzony z wypukłych liter: „15 sierpnia 1992 roku w siedemdziesięciopięciolecie założenia Związku Inwalidów Wojennych w Krakowie”. Przy innej krawędzi biegnie napis: „Autor rzeźby B. Chromy”.

Bronisław Chromy jest autorem siedemnastu pomników, w tym kilku krakowskich. Wygrywał wiele konkursów, ale w czasach, w których tworzył wiele zależało od decyzji politycznych i nagrodzone prace nie doczekały się realizacji. Te, które powstały zachwycają śmiałością koncepcji i wysokim poziomem artystycznym.

Audiodeskrypcja: Regina Mynarska

Konsultacje: Dawid Górny, Grażyna Chromy